Người tiêu dùng chọn mua rau, củ, quả an toàn tại siêu thị BigC
Sức mua tăng, giá giảm dần
Ngoài rau được sản xuất theo quy trình VietGAP, thị trường TP.HCM đã xuất hiện thêm nhiều loại rau an toàn (rau sạch) khác như rau hữu cơ (organic). Rau VietGAP đã khá quen thuộc với người tiêu dùng (NTD) dù có giá bán cao hơn rau thường. Bên cạnh việc bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm, rau VietGAP còn có giá bán khá ổn định; đôi khi do thời tiết xấu, các loại rau khác tăng giá, nhưng rau VietGAP vẫn giữ giá. Còn rau organic là loại rau không sử dụng phân bón hóa học, thuốc bảo vệ thực vật, chất kích thích tăng trưởng trong quá trình canh tác và thu hoạch. Loại rau này có đặc tính giòn, ngọt và thơm. Ở thành phố đã xuất hiện cửa hàng chuyên bán các loại rau organic.
Cùng với các siêu thị, cửa hàng chuyên về rau, các chợ truyền thống cũng đã tăng cường cung cấp rau sạch đến NTD. Mới đây, Sở Công thương TP.HCM đã làm việc với các chợ lớn trên địa bàn để vận động tiểu thương bán các loại rau VietGAP. Sở Công thương thành phố đang thực hiện việc đưa rau sạch vào các chợ theo hình thức “cuốn chiếu”. Tại chợ Văn Thánh (quận Bình Thạnh), rau sạch được bán ở cửa hàng riêng và luôn đắt khách. Chợ Tân Định (quận 1) đã chủ động đưa mô hình rau sạch vào các sạp, tổ chức các buổi tuyên truyền kiến thức về rau sạch cho tiểu thương và nhận rau sạch về phân phối cho tiểu thương. Chợ Thái Bình (quận 1) cũng thí điểm nhận rau sạch về phân phối. Tại chợ Bến Thành, rau sạch được cung cấp sỉ cho các tiểu thương, nếu cuối ngày lượng rau bán không hết sẽ được thu hồi, giúp giảm lỗ cho tiểu thương.
Theo các nhà cung cấp rau sạch, sức mua rau sạch có xu hướng tăng trong thời gian gần đây do giá đã giảm khá nhiều so với trước. Một số hợp tác xã (HTX) cung ứng rau sạch cho biết: giá các loại rau VietGAP có xu hướng giảm là nhờ diện tích gieo trồng được mở rộng. Với rau organic, nhiều đơn vị sản xuất đã lên tận Lâm Đồng tìm đất trồng để tăng diện tích canh tác. Theo HTX dịch vụ - nông nghiệp - tổng hợp Anh Đào (Lâm Đồng), nhờ mở rộng được diện tích nên các loại rau
VietGAP có giá không chênh lệch nhiều so với rau thường. Hơn nữa, nếu bán rau sạch, tiểu thương vẫn thu lợi khoảng 10%. Phó Chủ nhiệm HTX Phước An (xã Tân Quý Tây, huyện Bình Chánh) Võ Thành Dương cho biết: Hiện, mỗi ngày HTX cung ứng cho các siêu thị và bếp ăn tập thể trên địa bàn thành phố khoảng bảy tấn rau
VietGAP các loại và số lượng có xu hướng ngày càng tăng.
Cần quản lý nghiêm ngặt hơn
Thực tế cho thấy các loại rau sạch đã “có chỗ đứng” ngày càng nhiều ở các mô hình phân phối hiện đại lẫn truyền thống do nhu cầu thị trường ngày càng tăng. Tuy nhiên, vẫn còn không ít vấn đề quan ngại để rau sạch ra thị trường vững chắc hơn.
Hiện, một bộ phận không nhỏ tiểu thương tại các chợ vẫn chưa có ý thức cao trong việc bán rau sạch và phần lớn NTD chưa quen chọn mua rau đóng gói sẵn với khối lượng cố định. Giá rau sạch trên thị trường vẫn còn cao hơn rau thường khiến NTD có thu nhập thấp khó tiếp cận. Một số siêu thị lại mua rau sạch không cần bao bì khiến NTD dễ nhầm lẫn với các loại rau khác. Đại diện một HTX cho biết, HTX này phải chấp nhận bán phần lớn lượng rau VietGAP không có bao bì cho một số siêu thị (sau đó, các siêu thị tự đóng gói và dán nhãn riêng). Điều này khiến HTX lo lắng vì dễ nhầm lẫn với rau các nguồn khác.
Tại nhiều chợ lẻ cũng xảy ra tình trạng lẫn lộn rau sạch với rau thường. Trong nhiều sạp chợ, từng bó rau được cắt tỉa gọn gàng, đóng trong túi lưới có ghi rõ nơi sản xuất, cũng được giới thiệu là rau sạch, nhưng không có đặc điểm, dấu hiệu gì để phân biệt. Trên các tuyến đường Cách Mạng Tháng Tám, Nguyễn Đình Chiểu… cũng xuất hiện nhiều cửa hàng thực phẩm sạch bán đủ loại rau, củ, quả với tình trạng tương tự. Không ít loại thực phẩm như rau, quả, do doanh nghiệp tự gắn nhãn rau sạch mà không qua kiểm nghiệm của cơ quan chức năng hoặc không được kiểm tra, giám sát quá trình sản xuất. Người mua rau sạch ở những nơi này chỉ biết thông tin qua người bán.
Theo Chi cục trưởng Chi cục Bảo vệ thực vật TP.HCM Nguyễn Văn Đức Tiến, đối với các mặt hàng rau được quảng cáo là sản xuất theo tiêu chuẩn sạch, an toàn từ địa phương khác đưa về thành phố thì không dễ kiểm soát. Còn theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thành phố, gần như toàn bộ lượng rau lưu thông trên địa bàn là rau sạch được kiểm tra từ chợ đầu mối, nhưng trong đó, nguồn rau trồng tại thành phố chỉ chiếm khoảng 30%, còn lại là từ các địa phương khác vận chuyển vào.
Vì rau sạch còn lẫn lộn về chất lượng do những nguồn cung cấp chưa được kiểm soát nên lòng tin của NTD cũng dao động khi mua rau. Vì vậy, theo các đơn vị cung cấp rau sạch, đây là vấn đề mà các cấp, các ngành liên quan của thành phố nên quan tâm giải quyết để tăng thêm lòng tin vào các loại rau sạch trên thị trường và để động viên các nơi phân phối, gieo trồng rau sạch. Đồng thời, có hướng tuyên truyền hiệu quả hơn để giúp NTD cách phân biệt rau sạch tại các chợ truyền thống, siêu thị, ở các cửa hàng chuyên biệt.